W latach 1560 –1630 Jedlińsk był ośrodkiem Arian, którzy założyli szkołę i sprowadzili do niej nauczycieli z Rakowa. W 1630 roku chorąży łęczycki - Stanisław Witowski - kupił Jedlińszczyznę, usunął Arian z miasta, a szkołę oddał pod nadzór Akademii Krakowskiej. W owym czasie w szkole uczyli: Sebastian Fafrowicz, Fabian Czaplic, Wojciech Zabłocki, Jan Złomański, Wincenty Ujazdowski i Piotr Struszewski.
W 1794 roku ksiądz Michał Dmowski założył szkółkę elementarną przy kościele, która istniała do 1815 roku. Przez następne 9 lat mieszczanie sami szukali nauczycieli i opłacali ich. W 1824 roku z poręki rządu, przysłano do Jedlińska nauczyciela p. Tomasza Kozłowskiego. Po nim uczył dzieci Antoni Ziębicki, który wynajmował swoje mieszkanie na klasy lekcyjne. Po śmierci Antoniego Ziębickiego (w 1842 r.), szkoły w Jedlińsku nie było przez kilka lat. Kolejne pożary, które w latach 1841-1942 nawiedziły Jedlińsk, sprawiły, że mieszkańcy nie byli w stanie opłacać nauczyciela.
W 1846 roku Kurator Warszawskiego Okręgu Naukowego nominował na nauczyciela szkoły Karola Zieleniewskiego. Następnie uczył tu Michał Wereszczyński, później Tomasz Barabasz, po nim Paweł Jopkiewicz, Wincenty Przybyłowski, Stanisław Pytkowski i Szymon Wolski. W 1870 roku szkoła liczyła 80 dzieci z Jedlińska i trzech okolicznych wsi: Woli Gutowskiej, Piaseczna i Lisowa.
Nowy budynek szkolny wybudowano w 1885 roku. Była to szkoła z jedną dużą salą szkolną i mieszkaniem dla nauczyciela. Uczyli wtedy: Gorajec, Gebert, Turno, Cibor, Cacko, Adamski, Kułakowska, Zwoliński, Borek. Nauka odbywała się do wybuchu pożaru. W 1890 roku szkoła spłonęła.
Budowę nowej szkoły rozpoczęto dopiero w 1927 roku, kierownikiem był wówczas p. Bocheński. Nowy budynek posiadał 4 sale lekcyjne, kancelarię i pokój nauczycielski. Działania budowlane zakończono w lecie 1934 r. i oddano do użytku we wrześniu.
Od 1934 roku datuje się nadanie szkole imienia Tadeusza Kościuszki. Funkcję kierownika pełnił wówczas p. Stanisław Celuch. (T. Kościuszko był w Jedlińsku 18 czerwca 1794 r - wydawał stąd rozkazy).
Rozbudowę szkoły kontynuowano w 1938 r., dobudowano wówczas kolejne dwie sale lekcyjne. Podczas II wojny światowej Niemcy zajęli część szkoły, robiąc w jednej sali warsztat samochodowy, w drugiej mieszkanie dla mechaników. Dzieci uczyły się na tajnych kompletach w prywatnych mieszkaniach, nawet w stodole u pana Salewskiego. Nauczycielami byli: p. Helena Jarzyńska, p. Jelonkiewicz, p. Leopold Gembka.
Po zakończeniu wojny, w 1945 roku kierownictwo szkoły objęła miejscowa nauczycielka, Wacława Ziembicka. Budynek był zdewastowany, toteż nauka odbywała się w pomieszczeniach wynajętych u miejscowej ludności. Remontem zajął się Komitet Rodzicielski i przy dużej pomocy ludności przywrócono szkole dawny wygląd. W latach 1952 –1955 kierownikiem szkoły była Helena Jurkowska, przez następne 3 lata Edward Wrona. Od 1958 roku do 1972 roku szkołą kierował Kazimierz Foremniak. Wówczas przeprowadzono remont kapitalny istniejącej części i dobudowano 3 pomieszczenia, które przeznaczone zostały na szatnię, umywalnię i bibliotekę.
Z dniem 1 stycznia 1975 roku szkoła w Jedlińsku stała się siedzibą Zbiorczej Szkoły Gminnej. Pod tą nazwą funkcjonowała do dnia 31 sierpnia 1984 roku. W 1975 r. w Zbiorczej Szkole Gminnej powstała Komenda Hufca ZHP, organizująca dla harcerzy obozy i zimowiska.
7 lutego 1976 roku szkoła otrzymała sztandar z podobizną Tadeusza Kościuszki – patrona naszej szkoły.
Wiosną 1976 roku rozpoczęto budowę nowej szkoły- „dziesięciolatki”. 16 października 1982 roku oddano do użytku nowy budynek naszej szkoły, w którym dzieci uczą się do dzisiejszego dnia.
Ważnym wydarzeniem dla oświaty była reforma przeprowadzona w 1999 roku. Zlikwidowane zostały ośmioklasowe szkoły podstawowe a na ich bazie z dniem 1 września 1999 roku w Jedlińsku powstały sześcioklasowa szkoła podstawowa i trzyletnie gimnazjum imienia Biskupa Piotra Gołębiowskiego.
Naszą chluba i duma są osiągnięcia sportowe w lekkoatletyce i czwórboju lekkoatletycznym. Na szczególne uznanie zasługują sportowcy, którzy od wielu lat zdobywają w biegach przełajowych czołowe miejsca w województwie i kraju. Wyrazy podziękowania za rozbudzanie sportowego ducha kierujemy więc do nauczycieli wychowania fizycznego Jana Marszałkiewicza, Jana Zegarka, śp. Adama Wieczorka, Krystiana Kilara i Dariusza Cielniaka.
Do tradycji naszej szkoły należy:
- Ślubowanie uczniów klas pierwszych, jest to uroczystość odbywająca się na początku każdego roku szkolnego a ceremoniał przyjęcia jest niezapomnianym przeżyciem dla dzieci i ich rodziców.
- Obchody Dnia Patrona Szkoły- Tadeusza Kościuszki w tym organizowany od 2000r szkolny konkurs plastyczny- Nasz patron – Tadeusz Kościuszko.
- Organizowanie od 2000 r. gminnych konkursów pod hasłem: ” Chrońmy by przetrwać- chrońmy, by żyć”. W skład konkursów wchodzi:
- Konkurs matematyczny o treściach ekologicznych
- Konkurs plastyczny nawiązujący do tradycji i kultury regionu
- Konkurs wiedzy o gminie
- Współorganizowanie od 1998r zawodów sportowych w ramach Mazowieckich Igrzysk Młodzieży Szkolnej w biegach przełajowych na szczeblu powiatowym i międzypowiatowym.
Mijają kolejne lata pracy Publicznej Szkoły Podstawowej im. T. Kościuszki w Jedlińsku, każdego roku przybywają nowi uczniowie, odchodzą absolwenci rozpoczynający dalszą edukację w gimnazjach, szkołach średnich, uczelniach wyższych.
Wszystko, czego nauczyli się od swoich pedagogów, będzie owocować po latach, a nauczyciele - jak ci sprzed 100 lat – wciąż z zaangażowaniem uczą, prostych zasad jak być dobrym i wartościowym człowiekiem.
„O Kościuszko, piękny wzorze
Jako ojczyznę miłować!
W każdej życia swego porze
Pragniemy cię naśladować.
Szczerze ojczyznę kochamy,
Dla niej tylko oddychamy.”
(Jan Czeczot – fragment pieśni filomackiej)
Tabela prezentująca kierownictwo Szkoły Podstawowej w Jedlińsku
W sierpniu 2014 roku sztandar szkoły został poddany renowacji. Uroczyste poświęcenie odnowionego sztandaru odbyło się 6 listopada 2014 roku.
Bibliografia:
| A. Ziembicki Przeszłość i teraźniejszość ziemi radomskiej – Jedlińsk 1979, | |
| Kroniki szkoły, fotografie, druki | |
| Dokumenty szkoły | |
| Rozmowy z panem Januszem Kaczmarkiem z Jedlińska |
opracowała: Bożena Cieślak
korekta: Anna Kraska
